Piwonia niejedno ma imię

Artykuł powstał we współpracy ze Związkiem Szkółkarzy Polskich. Szczegółowe informacje o roślinach i ich producentach można znaleźć na stronie e-katalogroslin.pl oraz zszp.pl

Piwonie mogą być bylinami, półkrzewami lub krzewami. Liczba odmian piwonii nie jest dokładnie znana, ale szacuje się, że jest ich ponad 10 tys. Najpopularniejsze u nas są gatunki bylinowe, czyli przede wszystkim piwonia chińska (P. lactiflora), pochodząca z terenów Północnej Azji. Roślina ta dorasta od 0,5 do 1 m wysokości, tworzy od kilku do kilkunastu kwiatów na łodydze. Jej kwiaty są pojedyncze, zbudowane z białych lub różowych płatków korony otaczających liczne żółte pylniki. W pełnym rozkwicie kwiaty mają od 8 do 15 cm średnicy. Liście są najczęściej duże, ciemnozielone, podwójnie trójdzielne, dekoracyjne. Piwonie bylinowe rozmnaża się łatwo przez podział karp, dzięki temu rośliny są łatwo dostępne i niedrogie. Piwonię chińską sprowadzono do Europy w XVIII w., a obecnie w sprzedaży dostępne są wyłącznie jej odmiany ogrodowe różniące się budową i kolorem kwiatów. Najwcześniejsze odmiany zakwitają pod koniec kwietnia, najpóźniejsze kończą kwitnienie na początku lipca.

Gatunki krzewiaste

Gatunki krzewiaste piwonii o egzotycznym wyglądzie i spektakularnych kwiatach do niedawna były uznawane za rośliny trudnodostępne, kolekcjonerskie. W ostatnich latach ich popularność wyraźnie wzrosła i są oferowane przez coraz większą liczbę krajowych szkółek. Do tej grupy piwonii zalicza się m.in. formy botaniczne piwonii krzewiastej (P. suffruticosa), piwonii Delavaya (P. delavayi) czy piwonii Rocka (P. rockii), jak i bardzo liczne ich odmiany uprawne. Są to krzewy o zdrewniałych pędach i sezonowym ulistnieniu, dorastają do 1,5 m wysokości. Wbrew obawom gatunki te są dobrze przystosowane do uprawy w polskich warunkach klimatycznych i mogą być u nas z powodzeniem sadzone na terenie całego kraju! Ze względu na skomplikowany sposób rozmnażania (zwykle rozmnaża się je przez szczepienie na korzeniach piwonii chińskiej lub lekarskiej) odmiany piwonii krzewiastych są znacznie droższe od piwonii bylinowych.

Piwonia krzewiasta i jej odmiany tworzą niewielkie krzewy o grubych, słabo rozgałęzionych, zdrewniałych pędach. Rosną wolno, osiągają do 1-1,5 m wysokości. Ich liście są duże, zwykle podwójnie złożone, jasno lub ciemnozielone. Pojedyncze pąki kwiatowe tworzą się wiosną na szczytach młodych przyrostów. Kwiaty mogą być pojedyncze, półpełne lub pełne, przyciągają uwagę dużym rozmiarem, u niektórych odmian kwiaty w pełnym rozkwicie osiągają 20 cm średnicy, oraz niesamowitą paletą barw.

Mieszańce ITOH

Stosunkowo najmniej jeszcze popularne, ale chyba najciekawsze są obecnie mieszańce międzysekcyjne, nazywane też piwoniami ITOH. Ich hodowlę rozpoczął Japończyk Toichi Itoh, krzyżując w 1948 r. gatunki bylinowe z gatunkami krzewiastymi. Obecnie liczba odmian mieszańców ITOH przekroczyła już 100 i systematycznie rośnie. Swoim wyglądem (pokrój, budowa liści, wielkość kwiatów) rośliny przypominają piwonie krzewiaste, ale są bylinami. To właśnie w tej grupie znajdziemy najwięcej odmian o niestandardowych barwach, przede wszystkim żółtych, ale też łososiowych, fioletowych, różowych, białych i różnego rodzaju mieszanek kolorystycznych. Ogromną zaletą mieszańców ITOH jest tworzenie sztywnych, odpornych na wyleganie łodyg. Ich kwiaty są duże, często bywają trwalsze niż u piwonii krzewiastej, ale w pierwszych latach uprawy są nieco schowane pomiędzy liśćmi. Zmienia się to z wiekiem roślin – starsze i bardziej rozrośnięte egzemplarze przepięknie eksponują swoje kwiaty na tle liści. Miłośnicy i kolekcjonerzy mieszańców ITOH są w stanie zapłacić kilkaset euro za najnowsze odmiany wprowadzane na rynek.

Wymagania piwonii

Piwonie najlepiej rosną na glebach gliniasto-piaszczystych, dobrze i głęboko uprawionych, dostatecznie wilgotnych, ale przepuszczalnych, o dużej zawartości próchnicy. Rośliny te, a zwłaszcza piwonia krzewiasta, preferują podłoża o odczynie obojętnym lub nawet zasadowym. Na glebach lżejszych piwonie bylinowe szybciej się rozrastają, tworzą więcej pędów i liści, z kolei gleby cięższe sprzyjają obfitszemu kwitnieniu i intensywniejszemu wybarwieniu kwiatów. Piwonie, zwłaszcza gatunki bylinowe, źle rosną w pojemnikach, szybko degenerują, drobnieją i zmieniają się nie do poznania. Dlatego okres uprawy w pojemnikach powinien być możliwie krótki, tak naprawdę ograniczony tylko do jednego sezonu, w celu sprzedaży roślin.

Piwonie są roślinami wyjątkowo trwałymi, w ogrodzie mogą rosnąć w jednym miejscu nawet przez kilkadziesiąt lat. Klientów kupujących rośliny warto poinformować o prawidłowej głębokości sadzenia roślin. W przypadku odmian bylinowych piwonii zbyt głębokie posadzenie może osłabić kwitnienie. Zwykle sadzi się je tak, aby korzenie były przykryte 3-5 cm warstwą gleby. Z kolei piwonie krzewiaste, zwłaszcza odmiany szczepione na korzeniach piwonii bylinowych, można sadzić głębiej, tak by miejsce szczepienia znalazło się kilka centymetrów pod powierzchnią gruntu. Dzięki temu rośliny będą w stanie wytworzyć własne korzenie na łodydze powyżej podkładki. W ogrodach piwoniowych w Japonii w tym celu usypuje się kopczyki. Stanowisko dla piwonii powinno być słoneczne. Piwonie są rzadko atakowane przez choroby i szkodniki. Zapobieganiu występowania chorób sprzyja usuwanie zaschniętych liści i łodyg piwonii bylinowych.

Tekst i zdjęcia: Grzegorz Falkowski

Artykuł z ilustracjami dostępny w e-wydaniu Lidera Biznesu