Agrowłóknina ściółkująca i osłaniająca, agrotkanina, biowłóknina

Włóknina włókninie nierówna. Różnego rodzaju włókniny stosowane w ogrodnictwie muszą być przepuszczalne dla wody i powietrza, ale poza tym różnią się między sobą m.in. barwą, grubością, trwałością i materiałem, z jakiego zostały wykonane. Jednak te wszystkie cechy wynikają przede wszystkim z przeznaczenia danej włókniny.

Wybór odpowiedniej włókniny powinien zależeć przede wszystkim od tego, do czego chcemy ją wykorzystać. Pod względem zastosowania włókniny ogrodnicze dzielą się na dwa główne rodzaje: ściółkujące oraz osłaniające. 

Włókniny ściółkujące

Włókniny ściółkujące służą do okrywania gleby. Stanowią barierę dla chwastów, uniemożliwiają ich wzrost, rozwój i rozprzestrzenianie się za pośrednictwem nasion czy rozłogów. W ten sposób pozwalają wyeliminować chwasty bez użycia herbicydów (środków chwastobójczych), mozolnego ręcznego pielenia czy też mechanicznego odchwaszczania z użyciem różnego rodzaju narzędzi lub automatycznych opielaczy.

Na tym ich rola się nie kończy: włókniny ściółkujące ograniczają parowanie wody z podłoża, spowalniając wysychanie gleby. Dzięki temu pozwalają zredukować ilość wody niezbędnej do nawadniania, a także zapobiegają gwałtownym wahaniom wilgotności podłoża, szkodliwym dla korzeni roślin uprawnych.

Co więcej, włókniny ściółkujące ograniczają erozję gleby, czyli chronią strukturę podłoża przed rozdmuchiwaniem przez wiatr (erozja wietrzna) oraz rozmywaniem i wypłukiwaniem w czasie deszczu lub podlewania (erozja wodna).

W przypadku roślin jadalnych, takich jak truskawki, ogórki gruntowe czy sałata, dodatkową korzyścią ze stosowania włóknin ściółkujących jest zapobieganie zabrudzeniu się plonu ziemią. Jednocześnie włóknina jako warstwa oddzielająca owoce od podłoża zapobiega ich zagniwaniu czy pleśnieniu.

Z kolei w przypadku roślin ozdobnych włókniny ściółkujące stanowią warstwę oddzielającą materiał mulczujący od podłoża, przedłużając trwałość takich materiałów jak kora czy zrębki drewna. Co ważne, włókniny ściółkujące nie wpływają na odczyn gleby ani nie ograniczają przenikania wody i nawozów.

Syntetyczne włókniny ściółkujące

Wśród włóknin ściółkujących dominującą rolę odgrywają agrowłókniny, czyli syntetyczne włókniny wyprodukowane z grubych włókien polipropylenowych, tworzących dość nieregularne sploty. Jako materiały ściółkujące wykorzystywane są grube agrowłókniny o gramaturze w granicach 50-100 g/m² i barwie czarnej, rzadziej brązowej lub zielonej.

Czarna agrowłóknina zastosowana bez przykrycia dodatkowym materiałem mulczującym szczególnie wydajnie przyspiesza nagrzewanie się podłoża i utrzymuje wysoką temperaturę, co sprzyja ciepłolubnym roślinom uprawnym, takim jak papryka czy bakłażan.

Najgrubszym rodzajem włókniny ściółkującej jest agrotkanina, nazywana też matą szkółkarską. Jest to materiał o gramaturze 70-120 g/m²  (najczęściej 100 g/m²), dostępny najczęściej w kolorach czarnym, brązowym lub białym. Składa się z mocnych, cienkich, gęsto splecionych nitek polipropylenu. Jest grubsza, trwalsza i wytrzymalsza od agrowłókniny, ale nieco mniej przepuszczalna dla powietrza i wody, a ponadto droższa.

Ze względu na wysoką trwałość agrotkanina lepiej sprawdza się w uprawie roślin wieloletnich, np. krzewów ozdobnych. To znakomity wybór, jeśli zamierzamy dodatkowo wyściółkować rabaty ciężkim materiałem o ostrych krawędziach, takim jak grys, tłuczeń czy kora kamienna. 

Polipropylen sam w sobie nie jest odporny na promieniowanie UV, dlatego przy wyborze konkretnego modelu agrowłókniny czy agrotkaniny należy zwrócić uwagę, czy dany materiał posiada filtr eliminujący szkodliwe działanie promieni słonecznych. Polipropylen to tworzywo niemal wieczne, nie dotyczy to jednak struktury utkanych z niego materiałów: z biegiem czasu, pod wpływem działania czynników atmosferycznych, agrowłóknina rozpada się na mniejsze kawałki, natomiast agrotkanina zaczyna się strzępić. I tu pojawia się problem ich utylizacji. 

Materiały biodegradowalne

Rozwiązują go ekologiczne materiały ściółkujące, czyli biowłóknina, biowełna i folia biodegradowalna. Pełnią te same funkcje co włóknina i agrotkanina: zapobiegają rozwojowi chwastów oraz utracie wody i ciepła z gleby.

W przeciwieństwie do włóknin syntetycznych ulegają biodegradacji, czyli stopniowemu rozkładowi pod wpływem działania mikroorganizmów glebowych, na przykład w procesie kompostowania. W miarę rozkładu wzbogacają glebę w substancje odżywcze. Biowłóknina jest wykonana w 100% z naturalnych włókien roślinnych. Jest odporna na promienie UV i zachowuje pełną trwałość przez 2-3 lata.

Biowełna ściółkująca jest wykonana w 100% z wełny owczej w naturalnym szarobrązowym kolorze. Można ją porównać do ekologicznego odpowiednika agrotkaniny: jest grubsza, trwalsza i wytrzymalsza od biowłókniny, wyjątkowo skutecznie blokuje wzrost chwastów oraz można ją przysypać ciężkim, kanciastym materiałem mulczującym bez ryzyka uszkodzeń.

Dodatkową korzyścią płynącą ze stosowania biowełny jest ochrona przed ślimakami, które unikają wpełzania na drażniące, twarde włoski surowej wełny.

Różnego typu włókniny ściółkujące są sprzedawane w rozmaitej wielkości rolkach i płachtach o różnych rozmiarach. W przeliczeniu na m² bardziej opłacalne są większe opakowania, mniejsze warto kupować tylko wówczas, gdy zamierzamy wyściółkować teren o niewielkiej powierzchni.

Włókniny okrywające

Osobną, niezależnie rozpatrywaną kategorię stanowią włókniny okrywające, których zadaniem jest zabezpieczanie roślin przed mrozem, wysuszającym wiatrem, silnym promieniowaniem słonecznym, gradobiciem i innymi szkodliwymi warunkami atmosferycznymi, a także szkodnikami. Chroni rośliny zimozielone przed utratą wilgoci, szczególnie niebezpieczną w bezśnieżne zimy.

Ponownie dominującą rolę odgrywa agrowłóknina. Do okrywania roślin wykorzystywana jest stosunkowo lekka agrowłóknina o gramaturze 17-50  g/m². Jest dostępna wyłącznie w kolorze białym, który zapewnia roślinom stabilne warunki termiczne i wilgotnościowe, a jednocześnie nie odcina im całkowicie dostępu do światła. Podstawowy podział obejmuje agrowłókninę wiosenną i zimową.

Agrowłóknina wiosenna jest cieńsza, o gramaturach w granicach 17-23  g/m² . Jest stosowana do okrywania młodych sadzonek warzyw i kiełkujących nasion (w ten sposób przyspiesza plonowanie), a także roślin wieloletnich narażonych na wiosenne przymrozki. Agrowłóknina zimowa jest grubsza, jej gramatura wynosi 50 g/m² , dzięki czemu zabezpiecza rośliny nie tylko przed przymrozkami, ale także silnymi mrozami. Agrowłókniny okrywające mogą być sprzedawane na metry, w opakowaniach zawierających wielometrowe płachty o różnych rozmiarach lub w formie gotowych kapturów nakładanych na rośliny.

Jako zimowa okrywa stosowana jest również biowełna. Skutecznie chroni pnie drzew i krzewów przed przemarzaniem, świetnie sprawdza się jako materiał izolacyjny na donicach i doniczkach. Do zabezpieczania roślin przed mrozem wykorzystywane są również maty filcu jutowego. Nadają się zarówno do osłaniania nadziemnej części roślin, jak i otulania donic dla ochrony systemu korzeniowego.

Są wyprodukowane ze sfilcowanych włókien juty, czyli naturalnego, w pełni biodegradowalnego materiału. Jednocześnie cechują się estetycznym wyglądem i dużą wytrzymałością. Są dostępne w różnych kolorach, w tym jaskrawych, np. czerwonym. Różnią się wymiarami i grubością – najczęściej wynosi ona 2 lub 4 mm.

Czytaj dalej w e-wydaniu!