Drzewa alejowe w brązie zachodu kute wieczornym promieniem

Drzewa alejowe zwane też wysokopiennymi to ważny element krajobrazu miejskiego. Są one przeznaczone do sadzenia wzdłuż ciągów komunikacyjnych i cechują się wyjątkowo wysoko umiejscowioną podstawą korony.

Generalnie wiele gatunków może być uznawane za drzewo alejowe, gdyż dzięki odpowiedniej pielęgnacji w szkółce można poprowadzić rozwój korony tak, by spełniało wymogi. Mogą to być zarówno gatunki iglaste, jak i liściaste. Na drzewo alejowe najlepiej nadają się taksony szybko rosnące oraz rozbudowujące szeroko swą koronę. Korona może być stożkowata, kolumnowa, okrągła lub parasolowata. Szkółkarze najczęściej polecają ten ostatni typ. Muszą posiadać proste przedłużenie pnia, a w miejscu docelowego nasadzenia musi istnieć możliwość ich systematycznego podcinania.

Wymagania jakościowe:

Wysokość pnia do nasady korony powinna wynosić minimum 220 cm przy obwodzie 16-25 cm oraz min. 250 cm przy obwodzie przekraczającym 25 cm.

Cechy korony:

• wierzchołek ma być wyraźny, prosty pęd wiodący – przewodnik, brak pędów konkurencyjnych i bez odrostów podkładki;
• boczne gałęzie wyraźnie podporządkowane przewodnikowi;
• dyskwalifikuje się genotypy skłonne do tworzenia licznych odrostów;
• redukcja części nadziemnej jest konieczna dla równowagi ze skróconym systemem korzeniowym.

Cechy pnia:

• rany po ostatnim cięciu w szkółce muszą być dobrze zagojone;
• brak oznak uszkodzeń mechanicznych (np. przez kosiarkę), odrapań, wycieków świadczących o porażeniu przez patogeny (np. werticiliozę), pęknięć mrozowych lub uszkodzenia od słońca.

System korzeniowy powinien być prawidłowo wykształcony, bez uszkodzeń mechanicznych, właściwy dla danego gatunku, odmiany i wieku drzewa.

Prawidłowa pielęgnacja

Jakość sadzonych drzew jest czynnikiem kluczowym, ponieważ często decyduje o pomyślnym efekcie końcowym. W miarę możliwości kontroli jakościowej powinien dokonywać zleceniodawca jeszcze przed posadzeniem.

Drzewka cechujące się nieusuwalnymi wadami nie nadają się jako alejowe i jest możliwe, że nigdy nie rozwiną się poza stadium sadzonki. Drugim kluczowym elementem jest prawidłowo przeprowadzony zabieg nasadzeń i dalsza pielęgnacja. Tylko wtedy drzewa będą mogły spełnić przypisaną im rolę.

Obecnie zaleca się, aby dokonywać nasadzeń zastępczych i wyrównawczych z wykorzystaniem gatunków rodzimych oraz zgodnie z warunkami siedliskowymi. W szczególnych przypadkach zezwala się na zastosowanie obcych taksonów, np. z uwarunkowań historycznych.

Drzewa alejowe oferuje się w donicach lub z odsłoniętą bryłą korzeniową, zabezpieczoną na czas transportu materiałem, który rozkłada się najpóźniej 1,5 roku od posadzenia. Absolutnie niedopuszczalne jest używanie do tego celu folii lub innych syntetycznych materiałów nieulegających biodegradacji.

W przypadku drzew iglastych oraz liściastych o obwodzie pnia powyżej 14 cm dodatkowo stosuje się zabezpieczenie bryły drucianą siatką z drutu nieocynkowanego. Rośliny pojemnikowe muszą być przesadzane co 1-2 lata, w gruncie co 2-4 lata. Przesadzanie w trakcie produkcji doprowadza do wytworzenia silnego, rozbudowanego systemu korzeniowego, co sprzyja lepszemu i szybszemu ukorzenianiu się po posadzeniu na miejscu docelowym.

Wiek drzewek nie jest parametrem jakościowym, gdy mówimy o dorosłym materiale szkółkarskim. Wiąże się to z faktem, iż ten sam gatunek lub odmiana w zróżnicowanych warunkach glebowo- klimatycznych osiągają dany rozmiar w różnym wieku. Cechami branymi pod uwagę przy ocenie jakości są:

• obwód pnia;
• liczba szkółkowań;
• długość pędów;
• wielkość bryły korzeniowej lub pojemnika.

Rośliny z bryłą korzeniową sadzi się wczesną wiosną lub jesienią, gatunki liściaste w stanie bezlistnym. Termin jesienny daje lepsze efekty, chociaż niektóre – jak brzozy, graby, modrzewie, buki, głogi i robinie – lepiej przyjmują się wiosną. Gatunki iglaste i zimozielone najlepiej sadzić po zakończeniu wzrostu – od września, lub przed jego rozpoczęciem – w kwietniu.

Materiał w pojemnikach powinien mieć mocno rozbudowaną bryłę korzeniową, proporcjonalną swą wielkością do korony. Korzenie powinny być rozłożone równomiernie w całej masie bryły i widoczne po zewnętrznej stronie, jednak niesfilcowane. Można je wysadzać przez cały sezon wegetacyjny.

Drzewa alejowe potrzebują sporo przestrzeni dla zbudowania szerokiej, symetrycznej i foremnej korony, dlatego należy zachować właściwy dla danego gatunku i odmiany rozstaw przy sadzeniu.

Spośród gatunków liściastych najczęściej na drzewa alejowe wybierane są: klon, buk, dąb, lipa, katalpa, robinia biała, brzoza, wiąz oraz platan.

Wśród iglastych najpopularniejsze do tego celu są: modrzew europejski, sosny, żywotniki, świerki.

W polskich szkółkach można znaleźć praktycznie każdy gatunek i formę poszukiwanego drzewa alejowego, a do tego doskonałej jakości.

Czytaj pełen artykuł w e-wydaniu!